 Çeşitli web sitelerinden alınmıştır: http://aysegulyildirimkaptanoglu.com/rsmlr/dosya/okunacakyonorglisans.ppt Örgüt nedir? Örgüt adı verilen sosyal birim çok çeûitli açılardan incelenmiû ve yönetim üzerinde en fazla durulan alanı oluşturmuştur. Örgüt; insanların bir ya da daha fazla gereksinmesini gidermek için, insan madde kaynakları düzeninin ve işleyişinin sürekli yenileştirildiği organik bir sistemdir. Bu sistemde, örgüt amaçlarıyla, işgören (yönetilenler), işgördürenlerin (yönetenler), örgüte çalışma amaçları ve gereksinmelerinin karşılanması, dengelenmesi de söz konusudur. Bu baølamda, örgütler, insan amaçlarının, umutlarının ve yükümlülüklerinin biraraya gelmesinden başka bir şey değildir. 1. ÖRGÜTÜN TANIMI İlk insanlar, küçük topluluklar halinde, göçebe ve yarı göçebe olarak yaşıyor ve topladığı bitkilerle karnını doyuruyordu. Daha sonra, toplayıcılığa avcılık eklenmiştir. O günlerde, hayvanlar insanlardan daha güçlüydü. En azından, insandan daha hızlı koşabiliyorlardı. Bu nedenle de, avcılık toplayıcılığa göre, daha zor, karmaşık ve insanın tek başına beceremeyeceği bir iş idi. İnsanların yardımlaşmasını gerektiriyordu. Böylece, insanlar arasında ilk yardımlaşma, dayanışma başlamış oldu. Giderekten, tarım ve hayvancılığın gelişmesi, yerleşik topluma geçiş ve sanayileşme süreci ile, üretim çok daha karmaşık bir yapıya kavuştu. Üretimin zorlaşması ve karmaşıklaşması, yaşamın birçok alanında, insanların tek başına üretme olanağını ortadan kaldırdı. Böylece, tek tek bireylerin maddi ve manevi gücünü aşan işler nedeniyle, kişiler arasında, işbirliği gereksinimi doğmuş ve bunu zorunlu hale getirmiştir. Tek başına üretme, dolayısı ile de yaşama olanağı kalmayan insan, toplu yaşamak, toplumsallaşmak zorunda kalmıştır. Toplumsal yaşam ise, işbölümünü ve uzmanlaşmayı gerekli kılmıştır. Çünkü; işbirliği ve işbölümü olmaksızın toplumsal yaşam olmaz, olsa da sürmez dağılır. Böyle bir sürecin sonunda gelişen işbirliği; toplu yaşamayı ve toplumu, işbölümü ise; örgütlü ve uygar toplumu yaratmıştır. Bu gelişmelerin tümünü kısaca formüle etmek gerekirse; insanlar tüketicilikten → üreticiliğe, göçebelikten → yerleşikliğe, bireysellikten → toplumsallaşmaya, topluluktan → işbölümüne ve uzmanlaşmaya, eşitlikten → hiyerarşiye doğru gelişmiş, evrilmiştir. Bu tarihi süreç sonunda gelişen, insanlar arasındaki işbirliği ve iş bölüşümü gereksiniminden doğan birlikteliklere örgüt denir. Diğer bir anlatımla; iki ya da daha fazla bireyin, bir işi ya da amacı gerçekleştirmek üzere, bilinçli ve eşgüdülenmiş etkinliklerde bulunması olayına veya sistemine örgüt denmektedir. Örgütün diğer bir tanımı da; bireylerin, belirli amaca ya da amaçlara ulaşmak için bir araya gelerek, her anlamda, güçbirliği yapmalarıdır. Kısaca; bir amaç doğrultusunda bir araya gelmiş insan kümesine örgüt denir. İnsanların bir araya gelmesi ve bir örgüt oluşturması, kendiliğinden ya da tesadüfen oluşmaz. Tüm birlikteliklerin ve örgütlerin oluşmasının nedeni; gereksinimler ve koşullardır. Bu koşulların yan yana gelmesi sonucunda bir örgüt oluşur, gelişir ve sürer. Bu koşullar yan yana gelmez ise, örgüt oluşmaz. Birtakım öznel ( düşsel - manevi - subjektif ) zorlamalar ile, örgütler oluşturulabilir ise de bu tür örgütler varlığını sürdüremez. Bu nedenle de, bir örgütün kurulması için; hem birtakım öznel ve nesnel (maddi – objektif) koşulların yan yana gelmesi hem de bunların varlığının ve birlikteliğinin devam etmesi gerekir. OKUYUNUZ: http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/sagocdegerlendirme.pdf Genelde örgütün amacı hedefe ulaşmak için doøru yolu bulma diye tarif edilmiûtir. Dolayısıyla organizasyon terimi iûletme veya müessesenin, kuruluûun yapısını, örgütünü ifade eder. Fayol’a göre örgütlenme maddi ve kiûisel unsurları iûletmeye tahsis etme faaliyetidir. Mooney-Rieley’e göre intizam ve usul sağlamak demektir. Bu tanımlar yardımıyla biz örgütlemeyi bu şekilde ifade edebiliriz. Tamer Koçel’e göre; örgüt “iş ve iş”, “iş ile insan” ve “insan ile insan” arasındaki düzen ve düzenlemeler olarak görülmektedir. “Organizasyon” sözcüøü, Yunanca organon (uzuv), yani bir canlının yaûamını sürdürmesi için gereksinme duyduøu bir parçasıdır. “Organizasyonun” bir anlamı da “organlaştırma” anlamına gelmektedir. Örgüt sözcüøü iki ayrı anlamda kullanılmaktadır. Birisi “yapı” iskelet “bina” veya vücut, diğeri “örgütlenme işlemi” yada “yapının oluşturulması” süreci olarak anlatılmaktadır. Örgütler belirli amaçlara ulaşmak üzere kurulmuş toplumsal sistemlerdir. Onlara gerçek niteliklerini kazandıran da bu amaçlarıdır. Örgütün amaçları, kağıt üzerinde saptanmıû biçimsel amaçlar olabileceği gibi, uygulamada örgüt üyelerinin kendi aralarında geliştirip kabul ettikleri doğal amaçlar da olabilir. |
